Ο Φίλιπ Γκλας αγοράζει μια φρατζόλα ψωμί

του Ντέιβιντ Άιβς

από το έργο του «Το κάθε πράγμα στην ώρα του»

Τέσσερα μονόπρακτα του Ντέιβιντ Άιβς από το έργο του Το κάθε πράγμα στην ώρα του αποτελούν το κειμενικό υλικό της παράστασης «Ο Φίλιπ Γκλας αγοράζει μια φρατζόλα ψωμί». Μονόπρακτα που φλερτάρουν με το Θέατρο του Παραλόγου και παρουσιάζονται ως στιγμιότυπα ζωής αγγίζοντας, φαινομενικά ακροθιγώς, τη θεμελιώδη έννοια του χρόνου. Ενός χρόνου που σχετίζεται με την ανθρώπινη επαφή, ενός χρόνου που σχετίζεται με τη συνεννόηση και την ασυνεννοησία δύο ή περισσοτέρων ατόμων. Τα θεατρικά μονόπρακτα όχι μόνο περιγράφουν συγκεκριμένες καταστάσεις, αλλά ασκούν και μια κριτική στα πράγματα κλείνοντας το μάτι στο θεατή. Στο «Λόγια, λόγια, λόγια» τρεις πίθηκοι με τα ονόματα Κάφκα, Μίλτον και Σουίφτ μετέχουν σε ένα πείραμα επιχειρώντας να γράψουν τον Άμλετ. Και ενώ σε ένα πρώτο επίπεδο αναλώνουν τον χρόνο τους σε μεταξύ τους πειράγματα, στην ουσία ακροβατούν πάνω σε ένα τεντωμένο σκοινί περί της Τέχνης και του τυχαίου. Στο «Παραλλαγές σχετικά με το θάνατο του Τρότσκι» ο χρόνος παγώνει στην 21^η Αυγούστου 1940 και παρακολουθούμε τον Τρότσκι, με μια ορειβατική σκαπάνη καρφωμένη στο πίσω μέρος του κρανίου του, να βιώνει τον θάνατό του ξανά και ξανά μέσα από διάφορες παραλλαγές που προσπαθούν να ερμηνεύσουν τα πιθανά αίτια της δολοφονίας του στο περιθώριο της επίσημης εκδοχής της ιστορίας. Στο «Κανένα πρόβλημα» ένα ζευγάρι, ο Μπιλ και η Μπέτι (σε δύο εκδοχές), επιχειρεί να βιώσει τον έρωτα με την βοήθεια ενός ήχου που μηδενίζει το χρόνο κάθε φορά που οι ήρωες ξεστομίζουν τη «λάθος» ατάκα. Τέλος, το κείμενο του ομότιτλου μονόπρακτου «Ο Φίλιπ Γκλας αγοράζει μια φρατζόλα ψωμί» μας παραπέμπει στην έντονα στρουκτουραλιστική μουσική του συνθέτη μέσω διηρημένων φράσεων και λέξεων.

Από το περιεχόμενο του κειμένου και μόνο, γίνεται κατανοητό ότι η μετάφραση υπήρξε πραγματικός άθλος. Η Αλεξάνδρα-Αιμιλία Κρητικού κατάφερε να αποδώσει εξαιρετικά το δύσκολο και πλήρες αναφορών χιούμορ του πρωτοτύπου, επιτυγχάνοντας σχεδόν τέλεια ισορροπία ανάμεσα σε δύο μεθόδους: αφενός την ορθότατη απόδοση των αναφορών που θα μπορούσαν να αποκωδικοποιηθούν από το ελληνικό κοινό, αφετέρου την ακόμη απαιτητικότερη αναδημιουργία του μη μεταφράσιμου περιεχομένου. Για όσους γνωρίζουν το πρωτότυπο κείμενο ή μπορούσαν έστω να το υποθέσουν, η δουλειά της Κρητικού ήταν μια συνεχής υπενθύμιση της σημασίας που έχει συνολικά για το παραστασιακό γεγονός μια θεατρικά λειτουργική μετάφραση που όμως δεν βουβαίνει τις εσωτερικές αρετές του έργου.

Η Σοφία Μαραθάκη, πιστή στο γενικό τίτλο των μονόπρακτων, το κάθε πράγμα στην ώρα του δηλαδή, παρουσίασε αυτό το πλήρες «παράλογου» χιούμορ έργο με το κάθε του στοιχείο να καταλαμβάνει την κατάλληλη θέση και μερίδιο χρόνου. Εκφράσεις, στάσεις και κινήσεις των ηθοποιών σκηνοθετήθηκαν με απόλυτη ακρίβεια και μέτρο, χωρίς να μετατραπούν σε στοιχεία μια εύκολης καρτουνίστικης προσέγγισης. Αντιθέτως μάλιστα, η σκηνοθεσία αναδεικνύει την ίδια την υφολογία του έργου με έντονους ρυθμούς, ταχύτατες εναλλαγές αλλά και παγωμένα κάδρα. Στο ίδιο σκηνοθετικό πλαίσιο κινήθηκαν τα λειτουργικά κοστούμια της Βασιλικής Σύρμα και οι εξαιρετικοί φωτισμοί του Σάκη Μπιρμπίλη, η κίνηση των ηθοποιών από την Βρισηίδα Σολωμού και η μουσική του Βασίλη Τζαβάρα.

Κάθε ηθοποιός υποδύεται τουλάχιστον τέσσερις ολοκληρωμένους ρόλους. Κυρίαρχη όμως στη σκηνή αποδεικνύεται η Φωτεινή Παπαχριστοπούλου που ελέγχει απόλυτα λόγο και κίνηση με μια ευρεία γκάμα εκφραστικών μέσων, ώστε να καταφέρνει να είναι ταυτόχρονα μια ελκυστική γυναίκα, ένας πίθηκος, και μια μάλλον ανήσυχη για τον άντρα της κυρία Τρότσκι. Οι δύο άνδρες Κωνσταντίνος Παπαθεοδώρου και Γιώργος Σύρμας εμφανίζουν ίση ευελιξία στη σκιαγράφηση της κωμικότητας των ρόλων τους και ολόκληρη η ομάδα, μαζί με τη Σοφία Μαραθάκη που εμφανίζεται και ως ηθοποιός στα τελευταία δύο μονόπρακτα, λειτουργεί ως ενιαίο σύνολο, ως ένα καλοκουρδισμένο κουαρτέτο με τέσσερις υπέροχους σολίστες.

Μετάφραση: Αλεξάνδρα Αιμιλία Κρητικού

Σκηνοθεσία: Σοφία Μαραθάκη

Δραματολόγος: Ελένη Τριανταφυλλοπούλου

Σκηνικά: Κωνσταντίνος Ζαμάνης

Κοστούμια: Βασιλική Σύρμα

Μουσική: Βασίλης Τζαβάρας

Κίνηση: Βρισηίδα Σολωμού

Σχεδιασμός φωτισμών: Σάκης Μπιρμπίλης

Βοηθός σκηνοθέτη: Λήδα Κουτσοδασκάλου

Φωνητική προετοιμασία: Αθηνά Τρέβλια

Κατασκευή σκηνικού: Αδριανός Ζαχαριάς

Ειδικές κατασκευές: Σαββίνα Πατρικίου

Μοδίστρα: Ελένη Μελισσού

Φωτογραφίες: Andrea Bonetti

Ηχογράφηση/Μίξη: DNA lab/ Φίλιππος Μαρινέλλης (Smart Audio Services)

Σχεδιασμός αφίσας, προγράμματος και flyer: Λίλα Σιμιτζή

Παίζουν: Φωτεινή Παπαχριστοπούλου, Κωνσταντίνος Παπαθεοδώρου, Γιώργος Σύρμας, Σοφία Μαραθάκη

Ομάδα Θεάτρου «Ατονάλ»

Θέατρο 104

Ευμολπιδών 41

Γκάζι

(Στάση Μετρό Κεραμικός)

Τηλέφωνα επικοινωνίας: 2103455020 – 6940290312

Μέρες και ώρες παράστασης: Δευτέρα & Τρίτη στις 21.15

Μέχρι 5 Ιανουαρίου 2016

Γενική είσοδος : 12 ευρώ / φοιτητικό 8/ ατέλειες 5

Διάρκεια παράστασης: 80΄